Fürstenberg

De kunst porselein

Fürstenberg porselein staat internationaal gelijk aan verfijnde kunst. Het porselein weerspiegelt de tijdsgeest, de levenshouding en esthetiek waarbij vakmanschap en de technische mogelijkheden uit deze tijd volledig worden benut. Het maakt niet uit of het nu gaat om servies, geschenkartikelen of objecten om het interieur te verfraaien, elk stuk van Fürstenberg heeft het in zich om een klassieker te worden. Maar wat hen vooral kenmerkt is het jarenlange vakmanschap en de historie van deze voor ons weergaloze porseleinmakers. De liefde voor verfijnde details zijn alleen mogelijk omdat tot op de dag vandaag het maken van het Fürstenberg porselein nog steeds handmatig gebeurt, elk stuk porselein gaat door 100 handen. Fürstenberg leidt hun werknemers zelf op en weet de meest gepassioneerden al meer dan 40 jaar vast te houden. Al meer dan 275 jaar wordt in Fürstenberg in het zuiden van Nedersaksen met passie en precisie fijn manufactuurporselein geproduceerd. Perfectie tot in het kleinste detail is alleen mogelijk omdat ook vandaag de dag het grootste deel van de porseleinproductie op handwerk is gebaseerd. Dit is nog steeds het motto bij Fürstenberg. Want het zijn de kleine details die echt vakmanschap onthullen en het porselein van Fürstenberg zijn bijzondere waarde geven. Dubbelwandige potten waarvan de flinterdunne binnen- en buitenwand alleen met de hand in elkaar gezet kunnen worden; decors die onder het handvat samenkomen, of goudversieringen die over de rand doorlopen (bijvoorbeeld een kopjesrand) en alleen met de hand beschilderd kunnen worden. In veel gevallen bestaat een product uit meerdere onderdelen, die afzonderlijk worden vervaardigd en vervolgens met vaste hand aan elkaar worden gegarneerd. Zo bestaat een theepot doorgaans uit vijf elementen: het lichaam, de handgreep en de tuit voor de pot, en het lichaam en de knop voor het deksel. Het grote Niedersachsenross (Nedersaksisch ros) bestaat zelfs uit maar liefst 17 garneringelementen. De extreem dunne body van Fürstenberg vereist ook zogenaamde bakhulpmiddelen, die voorkomen dat het product, bijvoorbeeld een kopje, kromtrekt in de oven. Deze bakhulpmiddelen zijn gemaakt van hetzelfde porselein als het object zelf, omdat ze tijdens het bakken met dezelfde factor moeten krimpen. Daarom kunnen de steunen na het bakken niet opnieuw worden gebruikt. Vrijwel elk product heeft daarom zijn eigen bakhulpmiddel nodig, dat dan niet meer kan worden gebruikt. Maar zelfs de gipsen mallen waarin het vloeibare porselein wordt gegoten, hebben een beperkte levensduur. Elk moet na ongeveer 50 keer gebruiken worden vervangen, omdat de oppervlakken die in contact komen met de gietmassa of roterende massa wegslijten.

Europees hardporselein

Er zijn vele verhalen als het gaat om porselein. Bij Fürstenberg produceren ze uitsluitend Europees hardporselein en dus absoluut geen Bone China. 25% veldspaat, 25 kwarts en 50% kalk met nog een geheim ingrediënt wat we natuurlijk niet mochten weten. Het verschil met Bone China zijn, de naam zegt het al, de vermalen beenderen. Aan de droge massa wordt afhankelijk van de verwerking nog water toegevoegd, 30% water als gegoten moet worden en 20% als het gedraaid moet worden. Om alles op de juiste maat te krijgen wordt alles 16% groter gemaakt omdat deze uiteraard nog krimpen als het porselein gebrand wordt. Voor alle vormen wordt zoals eerder al gemeld gips gebruikt, dit met een bedoeling omdat gips ervoor zorgt dat er vocht uit het product wordt onttrokken. Zo konden we meekijken hoe een kopje in elkaar wordt gezet. Deze bestaat uit gedraaide en gegoten onderdelen en moeten naderhand in elkaar worden gezet. Uiteraard is dat handwerk. Nu vraagt u zich af waarom echt porselein veel geld kost, dit ligt uiteraard niet aan de materialen, maar is het vooral het handwerk en de energie die de prijs bepalen. Zelfs het glazuren, wat we zelf ook even mochten proberen, gebeurt met de hand en elk stuk wordt apart ondergedompeld om uiteindelijk een hardheid van 8,6 te krijgen. Gebeurt dan alles met de hand, nee, daar waar het nuttig en mogelijk is, worden uiteraard machines ingezet, maar dat is zo minimaal dat we bij Fürstenberg absoluut van handwerk spreken. Zo zien we verschillende vormen die nodig zijn om een product te maken en aan elkaar gemaakt worden en dan handmatig worden bewerkt om de gewenste verfijning te krijgen die een Fürstenberg product nodig heeft. Het proces nogmaals in het kort. Het begint met de massa, daarna kies je de vorm met een gespiegelde mal, kun je de vorm uitnemen dan gebruikt men de vaste massa en is het een gesloten vorm dan wordt het gegoten en giet je de overtollige massa uit, vergelijkbaar met het werken met chocolade. Het is waanzinnig om te zien hoe gedetailleerd de producten van Fürstenberg worden vervaardigd. We keken er naar en noemen het echte kunst die al honderden jaren meegaat. Gelukkig konden we meekijken hoe een theekan wordt geproduceerd en het gieten tot uitharden tot klaar voor verdere verwerking product duurt 12 minuten, waanzinnig! Uiteraard komt nog het nodige handwerk kijken alvorens hij voor wordt gebrand in de enorme ovens. Na het glazuren wordt het porselein gebrand op respectievelijk 1100˚C en 1400˚C.